هنرمندان مجبورند هر نقشی را جلوی دوربین
بازی کنند؛ گاهی در دنیای نقشها معتاد میشوند و گاهی درباره اعتیاد هشدار
میدهند. درباره اعتیاد برخی هنرمندان زمزمههای زیادی شنیده میشود. در
این گزارش چند بازیگر درباره تجربههایشان از ایفای نقش معتاد گفتهاند و
اینکه آیا شایعه اعتیاد برخی بازیگران ایرانی صحت دارد؟
هرازگاهی
شایعاتی درباره اعتیاد برخی بازیگران منتشر میشود. میگویند برخی از آنها
پشت صحنه زیاد سیگار میکشند. بسیاری از مردم هم زود این شایعات را باور
میکنند. خیلی از آنها تصور میکنند بازیگرانی که نقش معتاد را خوب و روان
بازی میکنند، حتما خودشان هم در این زمینه تجربههایی دارند!
برای
دستیابی به پاسخ این پرسش که جامعه هنری ما چقدر با اعتیاد درگیر است و
بازیگران چگونه میتوانند برای رفع پدیده اعتیاد اقدام کنند، به سراغ
تعدادی از بازیگران رفتهایم تا نظر آنها را درباره این موضوع بدانیم.
آرش مجیدی:
تعداد بازیگران معتاد خیلی کم است
آرش
مجیدی، اهل آباده و دانشآموخته رشته ادبیات نمایشی که در سریالهایی
مانند زیر هشت، آخرین گناه، رستگاران، شیدایی و ارمغان تاریکی بازی کرده،
در پاسخ به پرسشهای ما درباره لطمههایی که سیگار و مواد مخدر به زندگی
حرفهای بازیگران وارد میکند، توضیح میدهد.
میگویند استعمال موادمخدر بین بازیگران رواج پیدا کرده است؛ به نظر شما استفاده از این مواد چه آسیبی به وجه هنری آنها وارد میکند؟
ابتدا
باید بگویم که خدا را شکر چنین بازیگرانی بسیار کم هستند، اما اصولا هر
موادمخدری استفاده شود مخرب است. اما حالا که بحث از اعتیاد شده بگذارید
صحبتی درباره الکل کنم. اتفاق وحشتناکی که در کشور ما میافتد این است که
خیلیها نسبت به موادمخدر حساسیت پیدا کردهاند و میدانند که این مواد
مخرب هستند؛ اما متاسفانه این حساسیت در مورد الکل کمتر است و خیلیها
عوارض وحشتناک آن را نمیشناسند، در حالی که الکل بینهایت مخربتر از
موادمخدر است. مقالهای میخواندم که در آن آمده بود آدمهایی که اعتیاد را
ترک و بعد از سالها بدن خود را پاکسازی میکنند به یک درجه خوبی و پاکی
میرسند و تاثیرات مخرب این مواد در یک دوره طولانیمدت از بین میرود، اما
واقعیتی تلخ درباره الکل وجود دارد، این است که اعتیاد و استفاده از الکل
تاثیری روی مخچه انسان میگذارد که هیچوقت، حتی زمانی که پاک شوند و ترک
کنند، از بین نمیرود. درست است موادمخدر در مملکت بیداد میکند اما مصرف
الکل هم کم نیست و چون ما در یک کشور اسلامی زندگی میکنیم، کمتر دربارهاش
صحبت کردهایم. چون اگر در مورد آن صحبت کنیم، گویی دیانت خود را زیر سوال
بردهایم؛ یعنی دیگران میگویند مگر میشود در جمهوری اسلامی استفاده از
الکل با این حجم مطرح شود؟!
مصرف الکل در برخی از کشورهای غربی منجر به مرگ بعضی بازیگران هم شده است.
بله،
بالاخره همه جای دنیا این مساله وجود دارد. اما آنها در این زمینه معمولا
صداقت دارند و خیلی از بازیگران خارجی میآیند و اعلام میکنند که مثلا به
کوکایین اعتیاد داشتم و ترک کردم و دیگری هم میگوید من به الکل اعتیاد
داشتم و ترک کردم.
فکر میکنید چرا هنرمندان ما، جرات گفتن چنین حقایقی را ندارند؟
چون
معمولا حاشیههایمان بر متن غلبه میکند؛ مثلا پخش سریال «سرزمین کهن»
کمال تبریزی با چند انتقاد به کلی متوقف شد! میخواهم بگویم ما افرادی
هستیم که انتقادپذیر نیستیم و نمیتوانیم درباره چیزی نقادانه حرف بزنیم.
بر فرض مثال اگر هنرمندی معتاد باشد و بیاید در جمع اعلام کند که من فلان
ماده مخدر را مصرف میکنم، متاسفانه کل جامعه او را طرد میکند. برای همین
در ایران اگر هنرمندی مبتلا به موادمخدر باشد و اعلام کند، حماقت کرده است.
اما برخی از بازیگران ایرانی مانند سیامک انصاری در برنامه«گپ» صادقانه از کشیدن سیگار و ترک آن صحبت کردهاند.
بله،
من هم تابو ندارم و هرازگاهی در منزلم روی بالکن سیگار میکشم، اما
میدانم که اگر اصلا سیگار نکشم، خیلی بهتر است. مساله این است که اعلام آن
از سوی افراد شناختهشده در ایران پذیرفته نیست و بیشتر مردم به آن سطح
نرسیدهاند که فردی بیاید و بگوید این کار بخشی از من است و هیچ فردی حق
دخالت ندارد... بالاخره ما هم درست و غلط را بهطور کامل نمیشناسیم و
براساس زندگی و سهم خودمان از هر موضوع میتوانیم قضاوت کنیم. اگر شخصی را
دعوت بکنید و طرف بگوید من مثلا در ایران معتاد به الکل هستم بیان این
مساله بیپروایی نیست؛ بلکه حماقت است چون جامعه ما نمیپذیرد و ریشه دینی
جامعه ما باعث میشود نسبت به چنین افرادی گارد بگیریم.
متاسفانه مدتهاست که بسیاری از جوانان به قلیان گرایش پیدا کردهاند. چه صحبتی با آنها برای ترک اعتیادشان دارید؟
من
معتقدم که ما باید جایگزینهای مطلوبی به جوانان معرفی کنیم. جوان امروزی
احتیاج دارد انرژی خود را به نحوی تخلیه کند بنابراین باید ببینیم چه
چیزهایی برای او گذاشتهایم که به سمت اعتیاد نرود. یعنی باید خلاها را
شناسایی کنیم. معتقدم با نفی کردن مشکلی حل نمیشود. باید چندین راهکار
درست به آنها پیشنهاد دهیم و انتخاب را برعهده خودشان بگذاریم.
میگویند
بعضی از بازیگران در زمان استراحتشان در پشت صحنه سیگار میکشند یا
موادمخدر استفاده میکنند. شما این موضوع را تایید میکنید؟
پاسخ به این سوال سخت است اما من به شخصه ترجیح میدهم جدول سودوکو حل کنم.
عباس غزالی:
ایفای نقش معتادان واقعا دشوار است
عباس
غزالی متولد 1363 در تهران است و بیشتر مخاطبان تلویزیون، او را به خاطر
بازیاش در سریال «وضعیت سفید» میشناسند. او سال گذشته در ماه مبارک رمضان
با سریال «مادرانه» مهمان خانههایمان بود. از آنجا که او در هر دو سریال
مذکور نقش افراد معتاد را ایفا میکرد، درباره مساله اعتیاد برخی بازیگران
با او گفتوگو کردهایم.
شایع شده است که برخی از هنرمندان در پشت صحنه، سیگار و موادمخدر استعمال میکنند. شما این شایعات را تایید میکنید؟
من
نمیدانم چه فردی و چگونه این کار را انجام میدهد، اما نظرم را درباره
موادمخدر میگویم. همه جا خوانده و گفته شده که موادمخدر خانمانسوز است و
همه چیز انسان را زیر سوال میبرد و نابود میکند. به همین دلیل نباید حتی
یک درصد هم به موادمخدر اعتماد کرد. من برای تحقیق نقشهای معتادی که بازی
کردم با افراد معتادی برخورد داشتم که گرفتار مواد بودند و همه از اعتماد و
لذت اولیه مواد صحبت میکردند و میگفتند اوایل لذت و اعتماد بهنفس کاذبی
داشتهاند و این مواد حالشان را آنقدر خوب میکرده که مصرف آن را ادامه
دادند ولی در نهایت گرفتار شدند و متاسفانه دیگر نتوانستند آن را کنار
بگذارند. تازه آن زمان است که اعتیاد آسیبهایش را نشان میدهد. متاسفانه
امروزه اعتیاد تبدیل به تفریح بعضی از جوانان شده است. البته نیروی انتظامی
تمهیداتی اندیشیده تا با این بیماری مبارزه کند؛ اما اعتیاد تنها شامل
کشور ما نمیشود، بلکه چیزی است که در کل دنیا جوانان زیادی را اسیر کرده
است.
یکی از دلایلی که باعث میشود برخی از والدین از ورود
فرزندشان به دنیای بازیگری جلوگیری کنند، این است که تصور میکنند این
محیطها آلوده به موادمخدر است. شما چه پیشنهادی برای اصلاح این ذهنیت
دارید؟
والدینی که چنین ذهنیتی دارند، طبیعتا نباید اجازه دهند
فرزندانشان حتی به پارک بروند؛ چون در پارک هم آدم معتاد هست و موادمخدر
بین آنها رد و بدل میشود. به نظرم مبارزه با اعتیاد به اراده خود انسان
مربوط میشود. من در محلهای بزرگ شدم که افراد خوب و بد در آنجا زندگی
میکردند و افراد معتاد هم اطرافمان زیاد بودند. سالم ماندن بستگی به
اراده افراد دارد. بعد از سالها فعالیت در این حرفه به این نتیجه رسیدم که
همه جای دنیا در هر شغل و کشوری آدم خوب و بد وجود دارد؛ اما دلیل نمیشود
که انسان هدفش را نادیده بگیرد، فقط به دلیل اینکه نمیخواهد وارد فضایی
شود که مسموم است. معتقدم فضای هنری ما مسموم نیست و اگر افرادی هستند که
سوءاستفاده میکنند و به بیراهه میروند و راه کج را پیش گرفتهاند، دلیل
بر بدبودن همه نمیشود. در واقع آنها هنرمند نیستند بلکه نام هنرمند را با
خود یدک میکشند و به خود چسباندهاند و متاسفانه آنها عرصه هنر را با
حرکات خود زیر سوال میبرند.
شما بازی در نقش شخصیتهای معتاد را هم در سریالهای «وضعیت سفید» و «مادرانه» تجربه کردید.
بله،
بازی در آن شخصیتها برایم خیلی سخت بود چون باید نقش فردی را بازی
میکردم که هیچ شباهتی به من نداشت. اصولا بازیگران نقشهای احساسیای را
که در زندگی شخصی خودشان درک کردهاند راحتتر میتواند بازی کنند، چون
نمونه عینیاش را دیدهاند اما من نمیتوانم برای رسیدن به نقش معتاد بروم
آن را تجربه کنم چون در واقع خودم را نابود کردهام اما مجبورم نقشم را
طبیعی ایفا کنم تا تماشاگر با آن ارتباط برقرار کند، بنابراین رسیدن به نقش
معتاد سختیها و مشقتهای بسیاری دارد. به هر حال من از راه تمرین، تحقیق و
تکنیک سعی کردم نقش خود را به درستی بازی کنم.
هستی مهدویفر: